با وجود رعایت نکات لازم در مراقبت از محصولات غذایی از جمله برنج، امکان ورود شپشک برنج(Rice weevil) به خانه شما همچنان وجود دارد.
اگرچه شپشک‌ها برای انسان یا حیوانات خانگی خطری ایجاد نمی‌کنند، اما مزاحم و آزاردهنده هستند.
در واقع این حشرات ریز به عنوان یکی از بدترین آفات محصولات غلات در جهان شناخته می‌شود و به طور مداوم ذخایر غلات را در مزارع و انبارها آلوده می‌کند.
زمانی که این موجودات را در خانه خود مشاهده می‌کنید، باید تا حد امکان اقداماتی را برای از بین بردن آنها انجام دهید. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر درباره شپشک برنج و بهترین راه مبارزه با شپشک برنج آشنا شوید.
شپشک برنج چیست؟
شپشک برنج که به حشره برنج و جوجو برنج هم شناخته می‌شود نوعی حشره کوچک است که عمدتاً به غلات و به ویژه برنج حمله می‌کند و در آنها سوراخ‌های بسیار ریزی به وجود می‌آورد.
این حشرات هر روز تخم‌هایشان را در مغز برنج یا سایر غلات قرار می‌دهند، بنابراین قابلیت تکثیر بالایی دارند.
اندازه شپشک برنج حدوداً بین دو تا سه میلی‌متر است و رنگ آنها بیشتر به صورت قهوه‌ای تا سیاه مایل به سرخ است.
بر اساس مطالعات صورت گرفته، طول عمر جوجو برنج حدود سی روز است.
زمانی که این موجودات بالغ می‌شوند، بسیار سریع از یک مکان به مکان دیگر پرواز می‌کنند و در محیط‌های تاریک جذب نور می‌شوند.
شپشک برنج چگونه به وجود می‌آید؟
ایجاد حشره برنج، فرایند خاصی نیاز ندارد؛ باید دانست که اگر در هر کدام از مراحل کاشت، داشت، برداشت یا انبار کردن برنج، حتی یک تخم شپشک برنج بر روی گیاه، دانه یا کیسه برنج وجود داشته باشد، شپشک برنج در آینده کل محصول را در بر خواهد گرفت.
واضح است که اگر شرایط مناسب برای رشد این حشرات فراهم شود، به زودی تکثیر خواهند یافت و کیسه‌های برنج پر از شپشک برنج خواهند شد.
گرما و رطوبت دو عامل خیلی مهم برای رشد سریع شپشک برنج هستند.
بنابراین نگهداری برنج در یک محیط خنک و خشک می‌تواند از سرعت رشد و افزایش شپشک برنج جلوگیری کند.
اگر جلوی ظهور شپشک برنج گرفته نشود یا در زمان متوجه شدن حضور آنها در گونی یا ظرف نگهداری برنج اقدامی صورت نگیرد و نابود نشوند، علاوه بر خسارتی که به برنج وارد می‌کنند، به سرعت بالغ و وارد سایر محیط‌های خانه می‌شوند. سپس در بین رختخواب‌ها و فرش‌ها می‌روند که این وضعیت برای افراد قابل تحمل نیست.
بنابراین اگر متوجه پخش شدن شپشک برنج در خانه، رختخواب، فرش و محیط‌های دیگر شدید، باید بلافاصله از اسپری حشره‌کش استفاده کرده و آنها را از بین ببرید.
آیا این آفت جاندار خطرناک است؟
ممکن است سوال پیش بیاید که آیا شپشک برنج خطرناک است؟
در جواب باید گفت افراد ممکن است به اشتباه فکر کنند که برنج شپشک زده نباید مصرف شود و یا خوردن آن ممکن است باعث بیماری شود.
اما واقعیت این است که برنج حاوی این موجود برای سلامتی انسان هیچ تهدیدی ندارد و مصرف آن بدون نگرانی امکان‌پذیر است.
بنابراین نیازی به دور انداختن برنج شپشک زده نیست و به راحتی می‌توان از آن استفاده کرد.
این حشره هیچ گونه بیماری را به انسان منتقل نمی‌کند، بنابراین مصرف آن از نظر بهداشتی مشکلی ندارد. از این رو می‌توانید برنج شپشک زده را با اطمینان مصرف کنید.
مضرات
شپشک یا حشره برنج در محصولات برنج می‌تواند باعث مشکلات زیر شود:
تخریب دانه‌های برنج توسط این حشره، از جمله پودر کردن آنها، از مضرات شپشک برنج یا Rice weevil می‌باشد. این مشکل به ویژه برای برنج‌هایی که به صورت عمده تولید می‌شوند، باعث ایجاد هزینه‌های زیادی می‌شود.
حضور این موجودات مزاحم نه تنها از لحاظ ظاهری ناخوشایند است، بلکه برای مصرف‌کننده نیز آزاردهنده است.
در صورت عدم کنترل و مدیریت شپشک برنج، این حشره ممکن است به محصولات غذایی دیگر مانند گندم، جو، ماکارونی، رشته‌سوپ و… منتقل شود و سبب تخریب و ضرر اقتصادی شود. بنابراین ضرورت کنترل و مدیریت مناسب شپشک برنج در همه مراحل تولید و عرضه آن امری حیاتی است تا از ضرر اقتصادی جلوگیری شود و کیفیت محصول برنج حفظ گردد.
چگونه شپشک برنج را از بین ببریم؟
برای کنترل و از بین بردن شپشک برنج می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
استفاده از پودر نعناع خشک: برای هر کیلوگرم برنج، از پنج گرم نعناع خشک استفاده کنید.
برای این کار نعناع خشک را در یک کیسه بسیار نازک توری قرار داده و آن را میان سطل یا کیسه برنج بگذارید.
قرار دادن برگ بو در بین برنج: این روش بهترین راه مبارزه با این موجودات است که می‌تواند آنها را دور کند.
استفاده از میخک، گیاه سیر یا قرص سیر
گوگرد کبریت: گوگرد کبریت این حشرات را فراری می‌دهد.
قرار دادن برنج در فریزر: برای چهار روز برنج را در فریزر قرار دهید و سپس آن را از فریزر خارج کنید.
استفاده از قرص برنج: این روش نیز می‌تواند این جاندار ریز را از بین ببرد، اما لازم است از روش‌های امن‌تر استفاده کنید.
در صورت پودر شدن قرص برنج و آغشته شدن برنج به این پودر، برنج آلوده شده و مصرف آن به سلامت افراد مصرف کننده آسیب وارد می‌کند.
بنابراین از روش‌های دیگری برای از بین بردن این آفت استفاده کنید و یا هنگام استفاده از این قرص به نکات ایمنی قبل از مصرف آن توجه کنید.
نکات لازم برای جلوگیری از شپشکهای برنج
1. برای نگهداری مناسب از برنج، آن را در جای خشک نگهداری کنید. محیط‌های گرم یا مرطوب باعث سریع‌تر شدن فرایند شپشک زدن برنج می‌شود.
2. بهتر است برنج را در کیسه‌های پارچه‌ای بگذارید و آنها را از دیوار یا زمین مقداری فاصله دهید تا هوا به آسانی جریان داشته باشد و برنج شپشک نزند.
3. حتماً برنج را به اندازه‌ای خریداری کنید که خیلی زود آن را مصرف کنید، زیرا نگهداری برنج در مقدار زیاد می‌تواند باعث ورود شپشک به آن شود.
4. موادی مانند سیر، برگ بو، میخک و نعنا را قبل از آلوده شدن برنج به Rice weevil ، در کیسه یا ظروف نگهداری برنج قرار دهید.
5. حین خرید برنج اطمینان حاصل کنید که هیچ شپشکی درون آن نیست و برای اطمینان بیشتر، برنج‌های تازه را انتخاب کنید که تازه تولید شده‌اند.
6. همواره مکان‌های نگهداری برنج را تمیز و خشک نگهداری کنید.
در این مطلب تلاش کردیم تا شما را با این موجود ریز و بهترین راه مبارزه با آن آشنا کنیم. با انجام دادن این نکات ذکر شده در این مطلب می‌توانید از برنج خود تا مدت زمان بیشتری، مراقبت کنید و از خسارت مالی جلوگیری کنید.